Bụi mịn là gì? Nguyên nhân và cách ngăn chặn bụi mịn.

1. Bụi mịn là gì?

Bụi mịn, hay còn được gọi là PM (Particulate Matter), là một dạng bụi nhỏ và nhẹ mà chúng ta thường thấy lơ lửng trong không khí. Những hạt bụi này có thể bao gồm bụi từ đường phố, bụi từ đốt cháy, bụi từ công nghiệp hoặc nhiều nguồn khác. Đặc điểm chung của bụi mịn là chúng có kích thước rất nhỏ, đo lường dựa trên đường kính của chúng. Các loại bụi mịn phổ biến là PM10, PM2.5, TCP.

Bụi mịn thường không chỉ là một vấn đề nổi bật trong môi trường đô thị mà còn ở các khu vực nông thôn, với nguồn gốc đa dạng từ hoạt động tự nhiên đến hoạt động con người. Sự có mặt của bụi mịn trong không khí có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng không khí và sức khỏe con người.

2. Những loại bụi mịn thường gặp:

Ở Việt Nam, bụi mịn PM (Particulate Matter) là một vấn đề khá nghiêm trọng và có nhiều loại bụi mịn khác nhau được theo dõi để đánh giá chất lượng không khí. Các loại chính bao gồm PM10, PM2.5 và một số loại khác như PM1.0. Dưới đây là mô tả chi tiết về một số loại bụi mịn tại Việt Nam:

2.1. Bụi PM10 (Particulate Matter 10 micrometers):

Bao gồm các hạt có đường kính dưới 10 micromet. Nguồn gốc chủ yếu từ bụi đường phố, bụi từ công trình xây dựng, bụi từ đất đá hoặc các loại bụi khác đến từ hoạt động người dân và công nghiệp.

2.2. Bụi PM2.5 (Particulate Matter 2.5 micrometers):

Chứa các hạt bụi có đường kính dưới 2,5 micromet, nằm trong nhóm bụi siêu mịn. Nguồn gốc chủ yếu từ cháy rừng, đốt cháy năng lượng hóa thạch, bụi từ giao thông vận tải và các nguồn phát thải công nghiệp.

2.3. Bụi PM1.0 (Particulate Matter 1.0 micrometers):

Là nhóm bụi mịn nhất với đường kính dưới 1.0 micromet. Nguồn gốc có thể đến từ cháy rừng, đốt cháy than đán hoặc các hoạt động công nghiệp có liên quan đến việc phát thải bụi siêu mịn.

2.4. Bụi TSP (Total Suspended Particles):

Bụi TSP (Total Suspended Particles) là một chỉ số được sử dụng để đo lường lượng tổng bụi lơ lửng trong không khí, bao gồm tất cả các hạt bụi không tan trong không khí. Điều này bao gồm cả bụi mịn và các hạt bụi có kích thước lớn hơn. Chúng được đo lường dựa trên trọng lượng tổng cộng của các hạt này.

3. Nguyên nhân hình thành bụi mịn?

Bụi mịn PM2.5 và PM1.0 thường hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó có cả nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc nhân tạo. Dưới đây là một số nguồn chính:

1. Quá trình đốt cháy nhiên liệu: Việc đốt cháy nhiên liệu như than, dầu và xăng để sản xuất năng lượng là nguồn chính tạo ra bụi mịn. Các phương tiện giao thông, nhà máy điện và các nguồn khác sử dụng nhiên liệu hóa thạch đều tạo ra bụi mịn.
2. Quá trình công nghiệp: Các hoạt động công nghiệp như sản xuất, chế biến và chế tạo cũng tạo ra lượng lớn bụi mịn.
3. Đám cháy rừng: Trong một số trường hợp, đám cháy rừng cũng là nguồn gốc của bụi mịn, đặc biệt là trong mùa khô hanh.
4. Hoạt động xây dựng: Các hoạt động xây dựng và các công việc liên quan cũng có thể tạo ra bụi mịn như: khi chế biến, sản xuất vật liệu xây dựng và quá trình di chuyển.
5. Bụi mịn tạo ra từ các nguồn tự nhiên: Ngoài các nguồn gốc nhân tạo, bụi mịn cũng có thể xuất phát từ các nguồn tự nhiên như bụi từ đất, bụi núi lửa hoặc các quá trình tự nhiên khác.

Việc kiểm soát và giảm thiểu bụi mịn PM2.5 và PM10 là một thách thức lớn, đòi hỏi sự hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng, để giảm thiểu tác động có hại của chúng đối với sức khỏe và môi trường.

4. 5 cách để ngăn chặn bụi mịn

Kiểm soát và giảm thiểu bụi mịn là một vấn đề quan trọng để bảo vệ sức khỏe con người và môi trường. Dưới đây là một số biện pháp mà bạn có thể thực hiện để giảm thiểu bụi mịn.

1. Kiểm soát bụi mịn: (Tìm hiểu thêm về giải pháp)

• Giảm thiểu việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là trong các khu dân cư
• Hạn chế hoặc kiểm soát chặt chẽ các nguồn tạo ra bụi mịn từ công nghiệp và giao thông

2. Tuân thủ quy định về môi trường:

• Đảm bảo tuân thủ các quy định về môi trường để giảm thiểu góp phần vào sự kiểm soát bụi mịn từ các nguồn công nghiệp và xây dựng.
• Tìm hiểu thêm về các quy chuẩn: tại đây

3. Sử dụng bộ lọc không khí

• Lắp đặt hệ thống lọc không khí trong nhà để giữ cho không khí bên trong sạch sẽ hơn
• Chọn các bộ lọc có khả năng loại bỏ bụi mịn và các chất gây ô nhiễm khác

4. Quản lý lưu thông không khí:

• Đảm bảo sự lưu thông không khí tốt trong nhà bằng cách mở cửa sổ và cửa để đổi không khí thường xuyên
• Sử dụng quạt hoặc máy thông gió để cải thiện lưu thông không khí

5. Sử dụng bảo hộ cá nhân khi cần thiết:

• Khi làm việc trong môi trường có nhiều bụi mịn, hãy đeo khẩu trang hoặc bảo hộ cá nhân phù hợp để bảo vệ đường hô hấp.